فتوسنتز در گیاهان آکواریومی

استفاده از گیاهان آبزی و پوشش های گیاهی در آکواریوم ها علاوه بر زیبایی خاصی که به آکواریوم می بخشد، دارای فوایدی همچون تامین اکسیژن از طریق فتوسنتز در گیاهان آبزی ، جذب مواد معلق در آب و شفاف شدن آب، جذب باکتری های مضر و معلق در آب و در نتیجه حفظ بهداشت و تصفیه آب، فراهم کردن مکانی که به عنوان سایه بان، پناهگاه، مخفیگاه و زایشگاه طبیعی آبزیان عمل می کند، هستند و به طور کلی در ایجاد تعادل و پایداری اکوسیستم یک آکواریوم زیبا و سالم حائز اهمیت می باشند.

گیاهان به عنوان اولین حلقه چرخه تولید مواد غذایی با جذب نور و دی اکسید کربن از محیط، عمل فتوسنتز یا غذاسازی را انجام می دهند که نتیجه این فرآیند تولید اکسیژن و مواد قندی می باشد.  این قاعده در مورد گیاهان آبزی و آکواریومی نیز صادق است و گیاهان آبزی نیز با جذب نور، حتی اگر نور مصنوعی باشد و گرفتن گازکربنیک موجود در محیط آبی خود، فتوسنتز انجام داده و تولید اکسیژن محلول در آب می نمایند. بنابراین فرآیند فتوسنتز در گیاهان آبزی برای تامین اکسیژن مورد نیاز آبزیان بسیار حیاتی می باشد.

فتوسنتز  و تولید اکسیژن محلول در آب

فتوسنتز فرآیندی است که در طی آن انرژی نورانی خورشید از طریق بافت های گیاهی به انرژی شیمیایی ذخیره شده در مواد غذایی تبدیل می شود. در طی این فرآیند که اولین مرحله چرخه تامین غذا در روی این کره خاکی می باشد، مواد خامی همچون آب و دی اکسید کربن نیز مورد نیاز هستند و عدم تامین هریک از این مواد اولیه باعث ناقص ماندن فرآیند فتوسنتز می گردد. محصول نهایی این فرآیند علاوه بر مواد غذایی که که به شکل کربوهیدرات (قندها)می باشد، اکسیژن هم هست.

اکسیژن محلول در آب از جمله عوامل مهم برای ثبات و بقای موجودات آبزی می باشد. میکروارگانیسم ها و آبزیان موجود در آب برای تجزیه مواد غذایی و استفاده از انرژی نهفته در آن ها نیاز به اکسیژن دارند. در طی فرآیند تجزیه مواد غذایی در بدن میکرو ارگانیسم ها و آبزیان اکسیژن محلول در آب که توسط فرآیند فتوسنتز در گیاهان آبزی تولید شده است مصرف می گردد و در مقابل انرژی و دی اکسید کربن تولید می گردد. این دی اکسید کربن دوباره در طی فرآیند فتوسنتز در گیاهان آبزی به مصرف می رسد و اکسیژن تولید می کند و این چرخه به همین منوال ادامه می یابد. اما هرگونه تغییر نامطلوب در درجه حرارت آب، PH آب،افزودن مواد مغذی بیش از اندازه و ... ممکن است تعادل این چرخه را بر هم زده و حیات گیاهان آبزی و آبزیان را به خطر بیاندازد.  

نگهداری از گیاهان آکواریومی

گیاهان آبزی نیز مانند هر موجود زنده دیگری برای ادامه حیات خود نیازمند شرایط خاص و ویژه ای می باشند. گیاهان آبزی در محیط های آکواریومی به شرایطی همچون دی اکسید کربن، نور، بستر مناسب و املاح و کودهای محلول در آب برای ادامه حیات و رشد و نمو نیازمندند.

کف پوششی

مهم ترین بخش برای نگهداری از گیاهان آکواریومی کف پوششی مناسب و استاندارد است. انواعی از بسترهای مناسب و تخصصی با قطرهای 2تا4 میلیمتر در بازار یافت می شوندکه بسیار سبک بوده و ریشه گیاهان هم می توانند به راحتی حرکت کرده و در آن رشد نمایند. برخی از این بسترها همراه با کود مخلوط عرضه می شوند و کاملا تخصصی می باشند. بنابراین استفاده از هر نوع سنگی به عنوان بستر در آکواریوم مجاز نمی باشد، چرا که باید کاملا صاف و صیقلی بوده و از وزن زیادی نیز برخوردار نباشند که در  اثر فشرده شدن امکان نفوذ و رشد ریشه گیاه آبزی را دچار مشکل سازند. بنابراین ماسه به دلیل همین فشرده شدن و تبدیل شدن به یک جسم سخت که امکان نفوذ و رشد ریشه گیاه آبزی را مختل می سازد، از بدترین بسترها برای گیاهان آبزی در آکواریوم ها به شمار می رود.

نور

نور از دیگر مسائل مهم و اساسی در نگهداری از گیاهان آکواریومی می باشد و از آنجا که نور در فتوسنتز گیاهان آبزی و تامین اکسیژن در محیط آکواریوم بسیار حائز اهیت است، عدم توجه به تامین مناسب آن منجر به از بین رفتن آکواریوم می گردد. نور طبیعی همانند نور خورشید به هیچ عنوان مناسب محیط بسته آکواریوم نمی باشد، چرا که باعث بروز مشکلاتی چون گرمای آب، ایجاد جلبک و... می شود. استفاده از نورهای مصنوعی مانند نورهای فلورسنت مهتابی و یا لامپ های کم مصرف خانگی نیز به دلیل عدم برخورداری از بسیاری از طیف های مورد نیاز و حیاتی، مناسب نیستند. برای تامین نور مورد نیاز گیاهان آکواریومی باید از لامپ های تخصصی و مناسب گیاهان آبزی که در بازرا عرضه می شوند استفاده نمود. این لامپ های تجاری دارای طول موج، کلوین، لومن و سایر پارامترهای مناسب هستند.

مواد مغذی

از دیگر نیازهای گیاهان آکواریومی مواد مغذی همچون آهن، پتاسیم، روی، منیزیم، مس، سولفور، فسفر، کلسیم و... می باشد. بخش اعظم مواد مورد نیاز گیاه از طریق فضولات و پسماندهای غذایی ماهیان وفعل و انفعالات باکتریایی در نتیجه تجزیه فضولات  تامین می شود. اما می توان برای اطمینان از حفظ شادابی و رشد و نمو گیاهان آکواریومی از محلول های غذایی و کودهای مناسب که توسط شرکت های تجاری معتبر در بازار عرضه می شوند، طبق دستور استفاده نمود.

دی اکسید کربن

بسیاری از افراد علی الرغم تامین تمام نیازهای گیاهان آکواریومی، با رشد نامناسب و نامنظم گیاهان آبزی روبرو می شوند. یکی از نکات کلیدی  این است که یک آکواریوم بدون دی اکسید کربن کافی و در نتیجه عدم فتوسنتز در گیاهان آبزی راکد و مرده به حساب می آید. چرا که مقدار دی اکسید کربن تولید شده توسط آبزیان در بسیاری از موارد خصوصا در اکواریوم هایی با انبوه گیاهان آبزی جواب گوی نیاز گیاهان نمی باشد و در این حالت باید دی اکسید کربن به شکل مصنوعی از طریق ست های آمادهCO2 ، قرص، کربن محلول و سایر مواد تجاری تامین کننده کربن دی اکسید به آب اضافه گردد.