گل لاله

گل لاله

لاله گیاهی است از تیره سوسنیان، که دارای پیاز است و برگ‌هایش طویل و ساقه گل‌دهنده از وسط برگ‌ها خارج می‌شود. گل های آن که در انتهای ساقه قرار دارد معمولاً منفرد است ولی ممکن است معدودی از گونه‌ها ۲ تا چندین گل نیز داشته باشند. محل اصلی رویش لاله خودرو از کوه‌های پامیر تا کوه تیان شان در آسیای مرکزی در نظر گرفته می‌شود. همچنین این گل در افغانستان، ترکیه، ایران، قسمتی از غرب سوریه، سواحل دریاچه آرال، دریاچه خزر و دریای سیاه، یونان، ایتالیا، اسپانیا و سواحل دریای مدیترانه در شمال آفریقا بصورت خودرو یافت می‌شود. در حال حاضر هزاران نوع لاله با رنگ‌های متفاوت وجود دارد. انواع قدیمی لاله از ترکیب دو گونه لاله باغچه‌ای و لاله ارمنی مشتق شده‌اند و والدین انواع جدیدتر اغلب سه گونه لاله شنل‌قرمزی، لاله امپراتور و لاله نیلوفرآبی هستند. گل لاله تنها  ۲ ماه در سال شکوفا می‌شود و زمان گلدهی از اواخر اسفند در انواع زود گل‌دهنده تا اواخر اردیبهشت در انواع دیر گل‌دهنده محدود می‌شود.

پیاز گل لاله در زیر سطح خاک قرار دارد و تنها قسمتی از گیاه‌است که در شرایطی نامساعد از قبیل تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد نیز به زندگی ادامه می‌دهد. قسمت کلی پیاز از برگ‌های رشد نیافته ضخیم و کم رنگ به صورت لایه‌های مطبق بنام فلس تشکیل یافته که آب و غذا در این فلس‌ها ذخیره می‌گردد. یکی از ویژگی‌های مهم طبقه‌بندی سرده لاله، سطح خارجی پیاز آن است که از چندین لایه بنام پوشینه به رنگ قهوه‌ای تیره پوشیده شده و قسمت داخلی اغلب نمدی شکل است. جوانه‌ای که در فصل پائیز درون پیاز این گیاه دیده می‌شود، نمایانگر تمام اجزاء گلی است که در فصل بهار ظاهر می‌گردد.

نوع رنگ گل های لاله به حدی است که می‌توان گفت به جز رنگ قهوه‌ای تمامی رنگ‌ها را شامل می شود. در اکثر موارد، انواع گل های  لاله تنها بر اساس تفاوت رنگ از یکدیگر مجزا شده‌اند. به طور کلی این گل به ۷ گروه رنگی سفید، زرد، نارنجی، قرمز، صورتی، بنفش و سبز تقسیم می‌شود که در هر گروه نیز به غیر از تفاوت در درجه رنگ در شکل رنگ‌آمیزی نیز مانند دو رنگ بودن، حاشیه‌دار بودن و وجود رگه رنگی در درون گلبرگ با یکدیگر تفاوت دارند.

طول گیاه در بیشتر انواع خودرو کمتر از ۲۰ سانتیمتر است. گل لاله نسبت به سرما نسبتاً مقاوم بوده و دمای ایده‌آل برای ریشه‌دهی ۹ درجه و برای رشد ۱۸–۱۵ درجه سانتیگراد است. پیازهای فورسه شده نباید در محیط خیلی گرم نگهداری شوند، گرما باعث عدم تشکیل گل می‌شود. بنابراین بهتر است در یک مکان خنک نگهداری شوند.

گل لاله معمولاً نیازی به رطوبت هوا ندارد.  این گیاه به مکانی آفتابی، دور از باد، و خاک حاصلخیز با زهکشی خوب دارای 50 درصد ماسه و غنی از گیاه خاک نیاز دارد. در طی دوره ریشه‌دهی، تاریکی کامل و از زمان ظاهر شدن جوانه گل، نور زیاد لازم‌است. پس از باز شدن، گل‌ها را می‌توان داخل منزل در هر محلی قرار داد و در محیط داخل منزل آبیاری متوسط کافی است. اگر پیازها برای سال آینده دوباره استفاده شود لازم است در زمان رویش در بهار با استفاده از کود عمومی تغذیه صورت گیرد.

تکثیر گل لاله از دو طریق کاشت بذر که تا به گل نشستن آن در حدود ۵ سال زمان لازم است و درآوردن پیاز بوته اصلی از خاک و جدا کردن پیازچه‌های اطراف پیاز مادری تکثیر و ازدیاد می‌شوند. برای ایجاد ارقام جدید و تازه لاله از روش کاشت بذر استفاده می‌شود. در نواحی خیلی سرد و مرطوب پیازهای لاله باید از خاک بیرون آورده شده و جهت کاشت دوباره در پاییز در انبار نگهداری شوند زمان مناسب برای کاشت پیاز لاله در اواسط پاییز است. محل کاشت باید در معرض نور و با آبیاری خوب باشد. زیر درختان برگریز که نصف روز سایه‌است، به خوبی رشد می‌کند.

خاک مناسب برای کاشت خاک‌های شنی و رسی به همراه کمپوست است، کمپوست باعث نرم شدن خاک می‌شود. فاصله کاشت پیاز از سطح خاک به اندازه دو برابر قطر پیاز و فاصله پیازها از یکدیگر به اندازه  سه برابر قطر پیاز است. از نظر زیبایی، کاشت پیازها با شکل‌ها و رنگ‌های متفاوت، در کنار یکدیگر توصیه نمی‌شود و بهتر است پیازهای هم نوع و هم‌رنگ در کنار یکدیگر کاشته شوند. کشت آبی (کاشت در آب) که معمولاً برای کاشت گل سنبل و گل زعفران استفاده می‌شود، در کاشت برخی از انواع کوتاه قد لاله نیز به کار می‌رود. در کشت آبی پیاز در داخل اسفنج طوری قرار می‌گیرد که تنها قسمت انتهایی پیاز در داخل آب باشد.

لاله واژگون، گل افسانه ای ایران

عمر این گیاه بسیار زیاد است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لاله واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله است که تاکنون ۱۵ گونه آن در ایران شناسایی شده‌است. گونه زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله زاگرسی بین ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد. پیاز این گیاه به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین مسکن درد است. تاکنون شصت گونه از این گیاه شناخته شده‌است. پیاز آن به صورت یک غده متورم، گوشت‌دار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و اگر تازه باشد، سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در کشور چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده می‌کنند.

لاله واژگون یا لاله نگونسار، هم در نقش سرستون‌های ساسانی‌ها و هم در موزه طاق بستان در کنار نقش پادشاه ساسانی دیده می‌شود. در برخی نقاط ایران، این گیاه را اشک مریم یا لاله اشک می‌خوانند. وجه تسمیه چنین نامی به داستان‌های اسطوره‌ای بازمی‌گردد. این که گل لاله واژگون، شاهد مرگ سیاوش بوده و از غصه این اتفاق سربه زیر شده و اشک می‌ریزد. اشک‌های لاله واژگون در حقیقت شیره  بی‌رنگی هستند که در درون لاله قرار دارند و گاهی به سمت پائین سرازیر می‌شوند.

لاله وحشی

لاله وحشی یا لاله سرخ کوهی نام یکی از گونه‌های سرده لاله است. این گیاه در حدود ۲۰ سانتیمتر ارتفاع دارد و در ماه فروردین و اردیبهشت می‌روید. شبیه لاله خط‌دار است. لاله خط‌دار دارای گل‌های درشت قرمز تا ۶ سانتیمتر طول و وجود خطوط کم و بیش مشخص به رنگ بنفش پررنگ بر روی برگ‌های پهن و همچنین وجود پرزهای ریز بر روی ساقه و برگ است اما لاله وحشی بدون خط و عاری از پرز است. پیاز آن مستور از پوشینه‌های متعدد و بسیار نمدی است. معمولاً در عمق زیادی از خاک قرار گرفته و به همین مناسبت بیرون آوردن آن بسیار مشکل است. قطعات گلپوش این گونه به طول ۳ تا ۶ سانتیمتر است. در مورد نام علمی صحیح آن نیز تردیدهایی وجود دارد حتی به نام لاله اراکی نیز نامگذاری گردیده‌است. در دامنه  سنگلاخی کوه‌های زاگرس فراوان می‌روید ولی در مزارع نیز غالباً دیده می‌شود.

هیچ‌گاه منتظر نمانید که گل ها را به عنوان یک هدیه از سایرین دریافت کنید! همین لحظه که مشغول خواندن این مقاله هستید، می توانید از  گل گیفت ، هدیه ای به یاد ماندنی برای فرد عزیزی سفارش دهید. حتی  این هدیه می تواند برای خودتان باشد؛ به خاطر تمام روزهای سختی که از پسشان به خوبی برآمدید!